Kulturka

Rozważania o wojnie domowej

?Rozważania o wojnie domowej? (1969), ostatnia ukończona praca Pawła Jasienicy, w zaskakującym świetle ukazują mit Wielkiej Rewolucj i Francuskiej i tragiczne sprzeczności, jakie jej towarzyszyły. Nade wszystko jednak stanowią przenikliwe studium rojalistycznych po wstań, które w piątym roku rewolucji ogarnęły zachodnie prowincje Francji, Wandeę, a potem Bretanię. W marcu 1793 katolicki ?lud wan dejski masowo chwycił za kosy, widły, drągi tudzież za fuzje myśliwskie? w obronie religii i króla, występując przeciw hasłom i władzom rewolucyjnym. Krwawe stłumienie tego pow stania przez wojska republikańskie jest dziś uważane za pierwszy nowożytny przykład ludobójstwa. Chociaż ?Rozważania?? dotyczą dawno minionych wydarzeń, zawarte w nich refleksje natury ogólnej i uderzająco aktualne odniesienia do współczesności sprawiły, iż nie mo gły się ukazać inaczej, jak tylko w tzw. Drugim obiegu (NOW-a 1979); oficjalnie opublikowano je dopiero w trzynaście lat po śmierci autora.

• author: Paweł Jasienica