Kulturka

Zapomniana wolność

Dziś nam, ludziom Zachodu, trudno byłoby wyobrazić sobie świat bez dorobku liberalizmu. Trudno byłoby przedstawić sobie nas samych b ez uznania moralnej podmiotowości jednostki, praw człowieka i obywatela, autonomii wyboru własnej drogi życiowej czy realizacji włas nych planów; bez pluralistycznego społeczeństwa, które afirmuje te wartości i bez neutralnego, demokratycznego państwa, które je chr oni za pomocą rządów prawa. Niniejsza książka poszukuje odpowiedzi na pytanie, dlaczego te liberalne zasady i instytucje stały się n aszym udziałem w przeszłości oraz czy i w jakich okolicznościach będą mogły utrzymać się w przyszłości. Autor argumentuje, że u pods taw tego fenomenu leży historyczne doświadczenie triady wolności: wolności wewnętrznej, wolności autonomicznego działania i wolności w społeczeństwie obywatelskim. Stanowiła ona fundament działań bojowników o liberalne wartości w konfrontacji z arbitralną władzą zarówno XXVII-wiecznej Anglii, XVIII-wiecznej kolonialnej Ameryki, jak i XX-wiecznej komunistycznej Europy Środkowej i Wschodniej. T a empiryczna perspektywa pozwala wskazać na koncepcyjną ułomność głównych nurtów współczesnej liberalnej filozofii politycznej, szcz ególnie Hayeka, Rawlsa, Nozicka czy Dworkina, których najczęściej abstrakcyjne, racjonalistyczne, legalistyczne konstrukcje nie są w stanie wyrazić tego fenomenu. Autor stawia tezę, że przyszłość liberalizmu, a nawet sama jego zdolność do przetrwania w dużej mierz e zależy właśnie od możliwości konceptualizacji i afirmacji tego fenomenu zarówno przez współczesną filozofię, jak i ideologię liber alną.

• author: Zbigniew Rau