Kulturka

Summa Iniuria. O błędzie formalizmu w stosowaniu prawa

Dawne weneckie prawo surowo zakazywało ''wylewać krew na ulicę''. Pewnego dnia za jego naruszenie formalistyczny sędzia skazał lekarza , który uratował życie leżącego na ulicy chorego, upuszczając mu krwi. Choć intuicyjnie niesłuszne, zachowanie weneckiego sędziego t rudno krytykować. Gdyby uwolnił lekarza od odpowiedzialności, naraziłby się na zarzut odejścia od litery prawa, a więc zarzut dowoln ości rozstrzygnięcia. Z dylematem ''duch czy litera'' prawnicy borykają się od dawna. W ostatnim czasie górę zdaje się brać podejście nazywane formalizmem prawniczym, które, jak twierdzą jego zwolennicy, mimo wszystkich wad literalnego stosowania prawa gwarantuje og raniczenie swobody sędziów i urzędników, a tym samym zapewnia stabilność i przewidywalność ich rozstrzygnięć. Autor niniejszej książ ki nie podziela tego przekonania.