Kulturka

Pisarz dla dorosłych. Opowieść o Józefie Mackiewiczu

Jeden z największych polskich pisarzy i intelektualistów w czołówce najbardziej zapomnianych, niedrukowanych! Grzegorz Eberhardt odk rywa przyczyny tego paradoksu, wykonując benedyktyńską pracę: przekopując krajowe i zagraniczne archiwa, korespondując z czołowymi p ostaciami minionych dziesięcioleci, konfrontując świadectwa, prowadząc wręcz swoje własne śledztwo. Sięga po materiały nigdy dotąd n iepublikowane. Powoli wchodzi w niejako osobisty kontakt z nieżyjącym już autorem ''Nie trzeba głośno mówić''. I jak on, narazi się za pewne wielu przeciwnikom niewygodnej prawdy.
Fascynujący obraz minionego wieku, prezentowany w tej książce, odbiega od popularnych, a fałszywych na ogół opinii, ale na pewno bli ski jest temu, który prezentował sam Józef Mackiewicz. Książka imponuje wielością planów, szerokością spojrzenia, uderzającym prawdą , niebanalnym obrazem niedawnej (ale i niezakończonej) przeszłości. Jest tu i PRL, z jego życiem intelektualnym, ukazany bez różowyc h okularów sentymentu. Niezwykle interesujące są opisy Wilna pod kolejnymi okupacjami: litewską, sowiecką i niemiecką. Bardzo ciekaw ie, żywo i dynamicznie odmalowane są polskie środowiska emigracyjne (w tym ''Kultura'', ''Wolna Europa'', ''Wiadomości Literackie''), z ca łą ich różnorodnością, ideowymi sporami, wielkością, ale i hańbą.
Grzegorz Eberhardt udziela odpowiedzi, dlaczego naoczny ''świadek Katynia'' przez kilkadziesiąt lat żył w nędzy, a dziś pozostaje post acią tak bardzo nieznaną, ale z pewnością odpowiedź ta nie spodoba się bardzo wielu osobom. Książka jest bardzo odległa od polityczn ej poprawności.
Pasjonujące dzieło, pisane zresztą z pasją, z imponującą panoramą historyczną i geograficzną. Walory książki uwydatnia daleki od szt ampy layout.

Fragment przedmowy Macieja Rybińskiego:
Anatema, jaka została nałożona na Józefa Mackiewicza przez komunistów, obowiązuje do dziś. Być może nie jest to najstosowniejsze por ównanie, ale nasuwa się jednak z całą mocą - w wolnej Polsce, za sprawą wielu środowisk, Józef Mackiewicz dzieli los lustracji. Nawe t zmarły jest groźny dla żywych, bo daje świadectwo ich intelektualnego upadku i moralnego zaprzaństwa. Nie przez fakty z życiorysów , ale przez coś głębszego. Przez uświadamianie czytelnikom, że było możliwe jasne rozeznanie istoty komunizmu i nieukładanie się z n im w imię pragmatycznych celów za cenę integralności moralnej. Takich postaw się nie wybacza. Dlatego nawet ci, którzy przypominają Mackiewicza, zafascynowani jego niezwykłym talentem, roztaczają jednak wokół jego osoby atmosferę pewnej dwuznaczności.
Książka Grzegorza Eberhardta, którą macie Państwo przed sobą, jest klinicznym zapisem manipulacji, jakim podlega życie i pisarstwo J ózefa Mackiewicza. I w kraju, i na emigracji. Jest katalogiem wszystkich przekłamań, przeinaczeń, kłamstw i niedomówień, składającyc h się na sylwetkę pisarza, jaka dostępna jest opinii publicznej. I zarazem jest też, mimochodem, bo nie to było celem Eberhardta, op i

• author: Grzegorz Eberthardt