Kulturka

Noc profesora Andersena

Pal Andersen, 55-letni profesor literatury i zdeklarowany ateista,
spędza samotnie Wigilię w swoim mieszkaniu w Oslo. Uważa się za
człowieka, który wie, kim jest, i zna swoje miejsce w świecie. Ale tej
nocy jego przekonania zostają wystawione na próbę. Obserwując przez okno
budynek naprzeciwko, Andersen staje się przypadkowym świadkiem
morderstwa ? na jego oczach młoda, nieznana mu kobieta zostaje uduszona
przez obcego mężczyznę. Profesor w pierwszym odruchu sięga po telefon,
żeby zadzwonić na policję. Z powodów, które nie do końca sobie
uświadamia, czuje jednak, że nie może tego zrobić, i odkłada słuchawkę.
Zamiast zgłosić zajście, zaczyna potajemnie obserwować mordercę. Z
czasem coraz bardziej uzależnia się od obserwacji i obserwowanego.
Dręczą go wyrzuty sumienia, nie jest w stanie logicznie wyjaśnić swego
postępowania, ale zarazem nie umie dokonać innego wyboru. Jest już za
późno na zmianę.

Dwuznaczna fascynacja mordercą przybiera na sile. Gdy zbieg okoliczności
pozwala obu mężczyznom, świadkowi i sprawcy, spotkać się w restauracji,
ambiwalentna relacja wkracza na nowy etap. Profesor Andersen musi jakoś
z tego wybrnąć...

Dag Solstad jest jednym z najbardziej cenionych współczesnych pisarzy
norweskich, a przy tym niezwykle barwną postacią na literackiej scenie
Skandynawii. Urodził się w 1941 roku w Sandefjord. Zadebiutował jako
dwudziestoczterolatek, wydając zbiór nowel Spiraller (Spirale). Uznanie
zyskał już kilka lat później powieścią ?Patynozielone!?, pisaną pod
wyraźnym wpływem Gombrowicza (do czego zresztą przyznawał się otwarcie w
wywiadach).

• author: Dag Solstad