Kulturka

Leksykon zamków w Polsce

Leksykon zamków w Polsce składa się z dwóch części. Pierwsza, mająca charakter rozbudowanego wstępu, jest syntetycznie przedstawioną historią zamków polskich i ich problematyki badawczej. Zostały w niej zasygnalizowane wpływy europejskiej architektury obronnej na zamki polskie, a także poruszone dwie, naszym zdaniem ważne, grupy zagadnień. Po pierwsze, dotyczące różnic regionalnych, jako że od mienność dziejów poszczególnych prowincji polski wyraźnie wpłynęła na specyfikę powstających tam zamków. Po drugie poświęcono proble matyce walki ?starego? z ?nowym? rozumianej jednak nieco odmiennie, niż przywykło się dotąd widzieć, czyli w kontekście relacji międ zy budowlami nowatorskimi a archaicznymi, powielającymi i redukującymi wzory. Myślimy bowiem ,że wielość barw średniowiecznego społe czeństwa, a więc i efekty jego wysiłków, także inwestycyjnych, słabo przystają do dychotomiczności obrazu ukazującego relację miedzy dziełami wybitnymi a realizacjami będącymi wynikiem powtarzania niezbyt już zrozumiałych wzorców. Zasadniczą część książki stanowi 500 haseł poświęconych zamkom. Choć odmienność losów poszczególnych zabytków, różny stan zachowania oraz skala założeń, a także niep orównywalna wiedza o konkretnych obiektach ograniczają możliwości unifikacji haseł, są one ? przynajmniej w założeniu ? konstruowan e dość jednolicie.
Po informacjach dotyczących opisu zabytku i ewentualnie stanu badań podajemy jego krótkie dzieje, na końcu zaś, szczególnie w przypa dku zamków lepiej poznanych, dane dotyczące ich kształtu w poszczególnych fazach użytkowania. Katalog wzbogacają plany omawianych ob iektów, rekonstrukcje brył, widoki archiwalne i współczesne fotografie.

• author: Jan Salm, Leszek Kajzer, Stanisław Kołodziejski