Kulturka

Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii

Książka ta jest - nie tylko w polskim literaturoznawstwie - pionierską próbą rekonstrukcji dziejów komparatystyki literackiej w połączeniu z historią nowoczesnej translatologii. Autor sięga do dziewiętnastowiecznej genealogii badań porównawczych, anatomicznych atlasów, prac z zakresu botaniki i zoologii, inspiracji płynących z recepcji idei Weltliteratur, by ukazać początki dyscypliny w horyzoncie jej dwudziestowiecznych przemian, a następnie skierować historyczną perspektywę w kierunku debat i dyskusji zogniskowanych wokół wyzwań komparatystyki najnowszej. Kluczową dla prowadzonego w tej książce dyskursu kategorię translacji poddano analizie w kontekście trzech teoretycznych formacji: neoformalizmu, reprezentowanego przez teorię polisystemową, badań genderowych oraz studiów postkolonialnych. Odnajdziemy tutaj jednak dyskurs nie tylko o metodzie, lecz także o egzystencji, czyniący z komparatystyki raczej środowisko niż dyscyplinę, dom raczej niż obcą instytucję. Trzy interpretacyjne itineraria wiodące śladami poezji J. Keatsa, A. Mickiewicza, W. B. Yeatsa, S. Heaneya i - przede wszystkim - Cz. Miłosza wspierają próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób komparatystyka i translatologia wpisują się w mapę humanistycznej refleksji, jak mogą pomóc nowoczesnemu podmiotowi w rozumieniu siebie, świata i współtworzonej kultury.

• author: Tomasz Bilczewski