Kulturka

Kamienne tworzywo sztuki

Skrypt jest przeznaczony dla studentów Wydziału Sztuk Pięknych
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ale może zainteresować
szeroki krąg czytelników.
Znajomość kamiennego tworzywa sztuki pozostawia często wiele do
życzenia. W serii wydawniczej ?Katalog zabytków dzieł sztuki'' rodzaj i
pochodzenie kamienia najczęściej jest traktowane ogólnikowo (np.
?kamień'', ?piaskowiec'' bez bliższego określenia). Niedocenianie
kamiennego tworzywa wynika z położenia naszego kraju na tle geologicznej
struktury Europy. Cywilizacja europejska narodziła się tam, gdzie kamień
był łatwo dostępny, później wkroczyła na obszary, gdzie miejsce jego
zajęła cegła. Kamień góruje nad cegłą zróżnicowaniem dającym możliwość
oryginalnych rozwiązań plastycznych, jednocześnie zmusza do starannego
doboru w pracach konserwatorskich. Na właściwe jego wykorzystanie mają
wpływ uwarunkowania krajobrazowe i historyczne. W pracy omówiono te
zagadnienia mineralogii i petrografii, które są istotne dla zrozumienia
minerałów i skał jako tworów natury i jako tworzywa sztuki. Właściwości
i występowanie skał omówiono głównie na przykładach z obszaru Polski,
uwzględniono także te, które były importowane w ubiegłych wiekach.
Obecność kamienia w zabytkach zilustrowano przykładami z Warszawy,
Krakowa, Poznania, Gdańska; wykorzystano opracowania H. Sygietyńskiej,
J. Rajchela, H. Walendowskiego i in. Szczególną uwagę zwrócono na
obecność kamienia w architekturze Torunia.