Kulturka

Historia dzieciństwa

Philippe Aries (1914?1984), jeden z najwybitniejszych w XX wieku
francuskich mediewistów, był ?odkrywcą dziecka? jako tematu badań
historycznych. Niniejsza książka, opublikowana w 1960 roku, stanowi
właśnie pionierskie dzieło w tej dziedzinie, kanon, do którego nadal
odwołują się zarówno historycy, jak i socjologowie. Dzieciństwo bowiem,
jak wynika z badań autora, nie jest ?naturalną? formą biologiczną, lecz
konstrukcją społeczną dość niedawnego pochodzenia. Średniowiecze nie
znało jeszcze dzieciństwa ani wieku młodzieńczego, bo życie rodzinne we
współczesnym sensie ? oparte na intymności i uczuciach ? pojawiło się
dopiero w późniejszych stuleciach. Tę tyleż słynną, co radykalną i
kontrowersyjną tezę autor uzasadnia na fascynującym materiale
historycznym i ikonograficznym. ?Odkrycie? dziecka miało istotne
konsekwencje cywilizacyjne: lawinowy rozwój edukacji. Lektura książki
jest przy tym pouczająca i pocieszająca, gdyż okazuje się, że to, co
dziś uważamy za przejawy prymitywizmu ? brak więzi uczuciowej z
dzieckiem i swoisty ?kolektywizm? życia rodzinnego ? nie zawsze wynika z
ułomności ludzkiej natury, lecz ma swoją historię, my zaś żyjemy w
szczęśliwych czasach odzyskanego ? lub pozyskanego ? dzieciństwa.

• author: Philippe Aries