Kulturka

Dziecko wojny (2 DVD)

To dobrze, że w pańskim filmie konie jedzą jabłka. Mamy już dość owsa i siana ? tak skomentował ?Dziecko wojny? moskiewski student podczas spotkania z reżyserem. Ten pierwszy pełnometrażowy film Andrieja Tarkowskiego nagrodzony ?Złotym Lwem? na festiwalu w Wenecji w 1962 roku świadczył o narodzinach wielkiego talentu, który miał wkrótce wstrząsnąć radzieckim kinem. Temat wydawał się niebezpiecznie konwencjonalny: wzięta z opowiadania Władimira Bogomołowa opowieść o dziecku - zwiadowcy z czasów II wojny światowej, Iwanie (Nikołaj Burlajew), który trafia do armii po tragicznej śmierci matki (Irma Rausz), mogła łatwo przerodzić się w patetyczno-łzawy martyrologiczny kicz, a w najlepszym razie dość surową, paradokumentalną w wyrazie historię frontową. Jednak nieposkromiona wyobraźnia plastyczna Tarkowskiego i jego operatora Wadima Jusowa sprawiły, że utwór stał się potężną poetycką wizją, gdzie nacisk położono na olśniewająco zainscenizowane senne wizje bohatera. Reżyser mistrzowsko opisał w swoim filmie ów wojenny powiew dżumy, jak mówił, z nieznaną w kinie radzieckim siłą wyrazu. Ten walor dostrzegł Jean-Paul Sartre, który gorąco bronił filmu przed jego prawowiernymi lewicowymi krytykami, pisząc, iż utwór Tarkowskiego mówi o tym, że wojna zabija wszystkich, którzy ją uprawiają, niezależnie od tego, czy zdołają ją przeżyć. Oficjalne czynniki ZSRR potraktowały dzieło Tarkowskiego z nieufną rezerwą, co było zaledwie wstępem do bezustannej walki o twórczą niezależność, jakie będzie staczał do końca swego życia wybitny reżyser.

• director: Andriej Tarkowski