Kulturka

Demokracja i rządy prawa - Adam Przeworski (red.), Jose Maria Maravall (red.)

Główne pytanie obecne w każdym z zebranych w tej publikacji artykułów dotyczy kwestii, dlaczego rządy działają zgodnie z prawem lub je ignorują. Tradycyjna odpowiedź brzmi: prawo ma samodzielną skuteczność przyczynową. Ludzie przestrzegają prawa, ponieważ to jest prawo: działania podażają za wcześniej istniejącymi normami. Ten pogląd kwestionuje się obecnie, argumentując, że nie można traktować prawa jako egzogennego ograniczenia ludzkich działań. W pewnych sytuacjach działania, które jednostki chcą podjąć i podejmują, są stabilne i przewidywalne, nawet jeśli nie stanowią realizacji żadnego istniejącego wcześniej prawa. José María Maravall, Adam Przeworski,Wprowadzenie Zaczynam od prostego pytania: dlaczego ludzie posiadający władzę akceptują ograniczenia swojej władzy? Bardziej jednoznacznym jego sformułowaniem jest: dlaczego ludzie z karabinami są posłuszni ludziom bez karabinów? A jego wersja wyrażona w języku ekonomicznym brzmi następująco: dlaczego bogaci mieliby kiedykolwiek dobrowolnie rozstać się z częścią swojego majątku? W teorii prawa analogicznie pytamy: dlaczego politycy czasem przekazują władzę sędziom? Dlaczego politycy pozwalają sędziom, którzy nie kontrolują ani sakiewki, ani miecza, unieważniać i blokować ich decyzje, a czasem nawet posyłać sprawujących urzędy do więzienia? Stephen Holmes, rozdz. 1 José María Maravall, wybitny hiszpański socjolog i politolog, profesor i dyrektor w Instytucie im. Juana Marcha, wykładowca wielu uczelni, w tym University of Warwick i Oxford University. W latach 80. był ministrem nauki i oświaty w rządzie hiszpańskim. Opublikował m.in.: Dictatorship and Political Dissent (1979), The Transition to Democracy in Spain (1982) i Regimes, Politics, and Markets (1997). Adam Przeworski, jeden z najwybitniejszych współczesnych politologów i socjologów. Karierę naukową rozpoczął w Warszawie, doktoryzował się na Northwestern University of Chicago. Obecnie jest profesorem New York University. Nagrodzony w 2001 roku nagrodą im. Woodrowa Wilsona, a w 2010 r. niezwykle prestiżową nagrodą Johan Skytte Prize, przyznawaną w Szwecji i uchodzącą za politologicznego Nobla. Opublikował 13 książek i wielką liczbę artykułów na łamach czołowych czasopism politologicznych i socjologicznych. Najważniejsze książki: Capitalism and Social Democracy (1988), Democracy and the Market (1991), Economic Reforms in New Democracies: A Social-Democratic Approach (1993), Sustainable Democracy (1995), Democracy and Development (2000), States and Markets: A Primer in Political Economy (2003).