Kulturka

Być i nie być

Książka Być i nie być Tomasza Platy to pierwsza w polskiej myśli teatralnej tak wyrazista próba uczynienia z dekonstrukcji nie zaled wie punktu odniesienia, lecz zasadniczego horyzontu rozważań o teatrze. Przedmiotem swojej obserwacji autor czyni w pierwszym rzędzi e ''metafizykę obecności'', strukturę kluczową tak dla teatru, jak dla filozofa dekonstrukcji Jacques`a Derridy. Każdy teatr - twierdz i Plata - lokuje się między dwoma biegunami, między obecnością a nieobecnością. W rezultacie stanowi więc dowód na nieskuteczność ro szczeń metafizyki obecności, podważa podział ustanowiony w imię kategorii tożsamości i jednoznaczności. Tę nierozstrzygalność Plata znakomicie analizuje na przykładzie dokonań kontrkulturowych twórców lat 60., spadkobierców Artauda, dla których scena miała być nie odmiennie przestrzenią obecności. Czy aktor jest obecny na scenie czy raczej maskuje swoją obecność? A tworzona przezeń postać? Jest czy nie jest? Te pytania wyznaczyły pod koniec XX wieku ważny zwrot w pojmowaniu teatru i performansu. Plata jest jednym z pierwszy ch, którzy konsekwentnie zadają te pytania w Polsce i wobec rodzimych poszukiwań teatralnych, umieszczając je na tle powszechnym. Ba rdzo cenna praca. Tomasz Kubikowski

• author: Tomasz Plata