Kulturka

Armia Stalina 1939-1941

Bogate materiały źródłowe, m.in. z moskiewskich archiwów, pozwoliły na przedstawienie nadzwyczaj ważnej roli, jaką w latach 1939-1941 odegrała Armia Czerwona w realizacji strategicznego projektu Józefa Stalina. Jego istotę stanowiło dążenie do maksymalnego poszerzenia granic sowieckiego imperium i umocnienia komunistycznego ustroju. Przez lata był to temat tabu, nieobecny w piśmiennictwie Związku Sowieckiego i krajów demokracji ludowej, bowiem zaprzeczał forsowanej przez komunistyczną historiografię tezie, że w drugiej połowie lat trzydziestych Związek Sowiecki zabiegał o pokój i powszechne rozbrojenie... Autor ukazuje, że był to jedynie propagandowy kamuflaż, który miał przysłonić prawdziwy obraz tamtych lat: gwałtowny rozwój liczbowy i jakościowy Armii Czerwonej przygotowywanej intensywnie przez Józefa Stalina do realizacji agresywnych zadań militarnych, które rozpoczęto w 1939 roku. Autor omawia przebieg walk z wojskami japońskimi nad rzeką Chałchin-Goł w Mongolii, agresję na Polskę, aneksję republik bałtyckich (Estonii, Litwy, Łotwy), Besarabii i północnej Bukowiny. Osobny wątek to relacja o przebiegu tzw. wojny zimowej z Finlandią i podjętych w wyniku militarnych niepowodzeń wysiłkach sowieckiego kierownictwa, aby Armię Czerwoną lepiej przygotować do wojny pod względem dowodzenia, wyszkolenia,wyposażenia i uzbrojenia. To wtedy została przyjęta tajna, nieupubliczniona doktryna militarna Związku Sowieckiego: obrona przez atak, której realizację uprzedził atak niemiecki w dniu 22 czerwca 1941 roku.
'Armia Stalina ...' to pierwsza w polskim piśmiennictwie tak obszerna i kompetentna publikacja dotycząca problematyki, która swe piętno odcisnęła także na losach Rzeczypospolitej.

• author: Czesław Grzelak