Kulturka

Aksjologia unijnego kodeksu proceduralnego

Jednostka w cieniu władzy, sąd związany monteskiuszowskim postulatem
?tuby prawodawcy?, prawodawca działający sprawnie i antycypujący
problemy? Prawo europejskie dowodzi, że te trzy tradycyjne założenia
należą dzisiaj wyłącznie do świata mitu. Jednostka jest niepokorna,
walczy o swoje, jest partnerem dla władzy, sąd nie chce być niewolnikiem
przepisu, na prawo patrzy w sposób konstruktywny. W końcu prawodawca
polityczny wcale nie działa racjonalnie, popełnia błędy, wielu rzeczy
nie przewiduje i nie jest w stanie szybko reagować. W takim otoczeniu
?argumenty z procedury? i ?z systemu? prawa występują jako potężna i
autonomiczna siła, wolna od krótkotrwałych i doraźnych kompromisów.
Aktorzy integracji (jednostki, instytucje, państwa) pozostają wobec
siebie w sieci zależności, stałej komunikacji, nie przestają spierać się
o wizję wspólnoty. Ta sieć powiązań i interakcji jest wyrażona przez
?unijny kodeks proceduralny?: wielopoziomową, kompleksową i dynamiczną
strukturę racjonalizującą bogactwo normatywne integracji europejskiej.
Kodeks nie działa sam przez siebie, ale wyłącznie dzięki swoim aktorom,
którzy widzą w nim narzędzie do zmiany na lepsze i alternatywę wobec
wszechobecnej polityki i oportunizmu chwili. Jako twór ludzki kodeks
odrzuca doskonałość, którą traktuje jako nieosiągalny ideał. Wierzy
raczej w pragmatyczną rzeczywistość, która powinna być rekonstruowana w
sposób najlepszy z możliwych i przy maksymalnym wykorzystaniu dostępnych
narzędzi.
Kodeks tworzy własną wizję wspólnoty zogniskowanej wokół trzech wielkich
idei: godności, sprawiedliwości i racjonalności, za którymi kryje się
przesłanie dla każdego, kto w prawie europejskim chce w sposób efektywny
realizować swoje cele. To przesłanie to: wierność nadrzędnym zasadom,
dostrzeżenie godności jednostki na tle wspólnoty, sztuka godzenia sfery
interesu indywidualnego z kolektywnym, gotowość odczytywania faktów
jednostkowych z perspektywy większej całości oraz, last but not least,
zawierzenie sądom jako prawdziwym architektom ?unijnego kodeksu
proceduralnego?.

• author: Tomasz Tadeusz Koncewicz